Op 20 december 2021 heb ik een klokkenluidersmelding gedaan over de misstanden bij welzijnsorganisatie Humanitas, die de afgelopen 4 jaar actief geweest is in het gebied Feijenoord. Daar is tot op heden geen reactie op gekomen, vandaar dit rappel. Wel heeft in de Gemeenteraad uitvoering discussie plaatsgevonden over het welzijnswerk Feijenoord, maar dan naar aanleiding van een artikel daarover in de NRC van 22 februari 2022. Was dit artikel al behoorlijk belastend en het debat in de Raad pittig, er is meer aan de hand en dat rechtvaardigt deze meer uitgebreide aanvulling op de eerdere klokkenluidersmelding. De titel van dit artikel is niet voor niets zo gekozen.
Aan de wethouders Christine Eskes en Arjan van Gils,
Van: Ype Akkerman
Onderwerp: Rappel klokkenluidersmelding
Rotterdam 15 maart 202
Op 20 december heb ik u per aangetekende brief een klokkenluidersmelding gedaan. (www.pedeng.nl/klok). Dat is inmiddels bijna drie maanden geleden en ik heb er nog steeds geen inhoudelijke reactie op gehad. Ik neem dat hoog op, vandaar deze -eveneens aangetekende- brief. Die gaat in afschrift aan minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins-Slot, de Gemeenteraad, het bestuur van het NPRZ, het bestuur van Humanitas, Ombudsman Marianne van den Anker en de Rekenkamer Rotterdam.
Het is tevens een open brief. Hij staat inmiddels op mijn website en ik zal alles doen om er voor te zorgen dat die breed verspreid wordt. Want ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat u de kwestie Humanitas het liefst in de doofpot stopt.
1. Doofpot
Want mocht u menen weg te komen met de moties die door de Gemeenteraad zijn aangenomen, dan heeft u pech. Want slechts één van deze moties is gericht op de performance van Humanitas, en dan uitsluitend diens financiële handel en wandel. De andere zijn toekomstgericht en gaan er vooral op neerkomen dat de goeden onder deze ene kwade moeten lijden. Ook de Wijkraden zullen het u niet aan dank afnemen, want het betekent alleen maar meer gemeentelijke controle en minder zeggenschap door de bewoners.
Nu is die financiële handel en wandel van Humanitas al erg genoeg. Die is een heel slecht voorbeeld voor de jeugd in dit gebied die zelf ook gemakkelijk valt voor de verleidingen van het grote geld, als dat op slinkse wijze verkregen wordt. En dit alles in een gebied waar veel bewoners in een financieel precaire situatie verkeren omdat ze het van de bijstand of laagbetaald flexwerk moeten hebben. Verder herinner ik u er aan dat de deelgemeente Feijenoord indertijd een voortijdig einde beschoren was omdat het bestuur beschuldigd werd van cliëntelisme en belangenverstrengeling. Het gedrag van het College en dat van Humanitas blijkt dus geen haar beter te zijn. Er is echter los van dit financiele wanbeleid ook nog heel wat te zeggen over de performance van Humanitas en ook dat verdient grondig onderzoek.
2. Vier dringende verzoeken
Ik heb de volgende vier dringende verzoeken.
- Onderzoek klokkenluidersmelding
In mijn brief van 20 december 2021 heb ik u verzocht mij zo snel mogelijk te laten weten hoe het onderzoek naar aanleiding van deze klokkenluidersmelding gaat plaatsvinden, en dat in elk geval op een manier die voor mijn bronnen veilig is. Tot op heden bent u ernstig in gebreke gebleven. Wilt u mij daarom uiterlijk 1 april 2022 laten weten hoe u daarin gaat voorzien?
- Gesprek kleine jeugdorganisaties Feijenoord
Het is wethouder Eskes vanuit de Gemeenteraad ook al gevraagd; om zich te verstaan met een aantal kleinere organisaties die zich hebben ingezet voor de jeugd met minimale of helemaal geen middelen van de kant van de gemeente. Het zijn in elk geval You-Talent, CJV, Monteirogym, Helderheid, Werkteam Feijenoord en Speeltuin Middenstip. Dat is een ernstige miskenning van hun werk en de wethouder heeft zich er in de Raad ook op een zeer afstandelijke wijze en met een flink gebrek aan inlevingsvermogen van afgemaakt. Laat ze dat nu toch doen. Om Ralph McTell te parafraseren: They’ll show you something that make you change your mind’. Als ze daarvoor open wil staan tenminste. https://youtu.be/M2r97Fo_HWE
- Onderzoek jeugdbeleid op Feijenoord
Er zijn goede redenen tot een onafhankelijk onderzoek naar 10 jaar jeugdbeleid in de wijk Feijenoord. Daar heb ik vanaf 2019 verscheidene keren op aangedrongen, om te beginnen bij mijn inbreng voor de Raadscommissie ZOCS en wethouder Sven de Langen. www.pedeng.nl/dreams. Dat is niet meer dan normale beleidsevaluatie, om van te leren en om de burger en belastingbetaler in staat te stellen na te gaan of die waar voor geld gekregen heeft. Mijn stelling is dat de kinderen en jongeren op Feijenoord voor hun vorming en toekomst slechter af zijn dan 10 jaar geleden, toen het NPRZ begon.
- Onderzoek Staat Jeugdprofessional
Er zijn goede redenen om aan te nemen dat het jeugdbeleid op Zuid ook faalt vanwege de sturing die sterk leunt op het volstrekt achterhaalde new public management en die het werken in de praktijk van jeugdprofessionals als leraren, sociaal werkers, jeugdhulpverleners en sociaal ondernemers in het jeugddomein onnodig stroef maakt. Wat een belangrijke oorzaak is voor burn-out, voortijdige uitval en groeiende personeelstekorten. Vandaar dit onderzoeksvoorstel van eind september 2021 dat ik inmiddels aan meerdere collegeleden en ambtenaren heb voorgelegd. Tot op heden zonder resultaat, dit terwijl de problematiek alleen maar urgenter wordt. Vandaar dat ik er bij u op aandring dat nu toch ter hand te nemen. Zie www.pedeng.nl/staat.
3. Terechte tevredenheid?
Wethouder Eskes meldde de Gemeenteraad dat de beginjaren van Humanitas weliswaar niet goed hebben uitgepakt zijn maar dat het naderhand toch allemaal goed gekomen is. Waar baseert zij dat op? Toch niet op het klanttevredenheidsonderzoek dat Sven de Langen in 2019 voor 2020 in het vooruitzicht gesteld, zelfs voor heel Rotterdam, maar niet heeft uitgevoerd? Zelfs voor het gebied Feijenoord heeft hij het niet waargemaakt; een ernstige omissie waarvoor wethouder Eskes politiek verantwoordelijk is.
En wat betekent ‘goed gekomen’? Heeft Humanitas het beter gedaan dan zijn voorganger? In elk geval niet op het gebied van jeugdwelzijn en alle zogenaamd innovatieve projecten zijn op niets uitgelopen. Dat laatste betekent dus ook dat Humanitas onder valse voorwendselen deze opdracht heeft binnengehaald, daarbij gebruik makend van het kennelijke feit dat uw beleidsambtenaren gemakkelijk te begoochelen zijn met hoogdravende praatjes. Hadden die enkele nuchtere Feijenoorders geconsulteerd dan had de gunning ongetwijfeld anders uitgepakt. Maar Hugo de Jonge vond zelfs de Gebiedscommissie Feijenoord daarvoor te min. Net als nu de Wijkraden, die slechts met veel inspanning en na allerlei ongevraagde adviezen mogen hopen dat de uitkomst van de huidige gunning voor het welzijnswerk enigszins in de door hun gewenste richting bijgebogen is. Dat belooft wat voor Wijk aan Zet.
4. Geld als water
Een van de titels waarop Humanitas de gunning kreeg waren diens plannen om de positie van lokale ondernemers te versterken. Daar is niets van terecht gekomen. Sterker nog, men heeft voor tonnen aan opdrachten verstrekt aan bevriende relaties en huwelijkspartners, wat in strijd is met de inkoopvoorwaarden die de gemeente hanteert en die bovendien in strijd zijn met de pijler Werk van het NPRZ. Maar in plaats van de voorzitter van het CvB van deze welzijnscowboy daar stevig op aan te spreken is die als ‘gewaardeerde partner’ in het bestuur van het NPRZ opgenomen. Wat toch wel duidt op een ernstig gebrek aan onderscheidingsvermogen.
Verder is er veel geld verjubeld aan overhead, dure managers en gratis zwemles. Wat dit laatste betreft, dat had helemaal niet gratis gehoeven, want het gebied Feijenoord kent ook kapitaalkrachtiger bewoners die best een eigen bijdrage kunnen betalen. Humanitas had best een inkomensafhankelijke contributie kunnen heffen, die op nul uitkomt als men ruimhartig gebruik gemaakt had van de mogelijkheden van het sportfonds. Dan was veel geld overgebleven voor het kind- en jeugdwerk dat men opzichtig verzuimd heeft. Tenzij u meent dat gratis zwemles gerechtvaardigd is omdat Feijenoord een waterrijk gebied is. Maar dan had het niet uit het welzijnsbudget betaald moeten worden maar uit een afzonderlijke prioriteit voor veiligheid. Kortom, het is slim bekeken van Humanitas, die gratis zwemles, maar in werkelijkheid is de burger en de belastingbetaler een oor aangenaaid.
5. Kinderen van de rekening
Bij de gunning van Humanitas was al duidelijk dat die niets aan kind- en jeugdwerk zou doen. Dat is op zich al strijdig met het oorspronkelijk ontwerp van de Children’s Zone en met de nota Rotterdam Groeit van uw voorganger Hugo de Jonge, die kort tevoren raadsbreed was omarmd. En dat uitgerekend in een gebied als Feijenoord dat vier focuswijken kent met een nationale status aparte, mede vanwege de jeugdproblematiek.
Dat kind- en jeugdwerk is in de wijk Feijenoord overgenomen door een aantal kleinere organisaties die zich al sinds jaar en dag inzetten voor de jeugd. Echter op vrijwillige basis, voor een fooi, of met behoud van uitkering omdat Humanitas ook een organisatie eruit gewerkt heeft die tot op heden altijd onder de welzijnsopdracht viel. Uzelf heeft zelfs één van die organisaties zijn subsidie afgepakt, omdat die niet meer past in een regeling die door de gemeente gewijzigd is. Die organisaties hadden kunnen profiteren van welzijnsgeld als Humanitas dat niet aan andere zaken verjubeld had. Dat is niet alleen heel onrechtvaardig, maar ook een slechte besteding van belastinggeld. Bovendien, door deze organisaties een alleszins eerzame en gerechtvaardigde broodwinning te onthouden en zelfs af te pakken is die handelswijze ook strijdig met de pijler Werk van het NPRZ.
Uw collega’s Moti en Bokhove maken nu goede sier maken met de jongerenhubs. Er is op Feijenoord echter jarenlang een situatie geweest dat jongeren onder de pannen waren in het Huis van de Wijk onder leiding van twee vrijwillige jongerenwerkers die hier op Feijenoord wonen. Die zijn er door Humanitas uitgewerkt. Dus wat is de winst? Op zijn minste twee ernstig gekwetste vrijwilligers die hun vertrouwen in de overheid verloren zijn, als dat al niet op een dieptepunt was. En een aanzienlijk duurdere oplossing dan de vorige, ook omdat de leegstand in het dure Huis van de Wijk is toegenomen.
6. Hoezo focuswijk?
In mijn inbreng medio 2019 voor de Raadscommissie ZOCS (www.pedeng.nl/dreams) heb ik al gewezen op het abominabele jeugdbeleid jegens Feijenoord, zelfs als focuswijk in het kader van het NPRZ: gebrek aan consistentie, gebrek aan regie, gebrek aan investeringen, en gebrek aan empathie jegens de mensen van de dagelijkse praktijk. En een overdaad aan personele discontuiteit: het lijkt er wel een Afrikaans weeshuis. Daarbij heb ik ook aangegeven dat ik -was ik nog rijksambtenaar- allang bij de minister aan tafel had gezeten om haar uit te doeken te doen wat hier werkelijk aan de hand is. Dat heeft de Wijkraad Feijenoord inmiddels gedaan in zijn bericht aan minister Kajsa Ollongren van oktober 2021 www.pedeng.nl/kajsa. Deze brief gaat daarom ook naar haar opvolger minister Hanke Bruins-Slot waarbij ik nog maar eens herhaal dat zij zich met 130 mln. aan Rijksgeld ingelaten heeft met een zeer onbetrouwbare partner. Het zal de uitgangspositie van de gemeente in de komende onderhandelingen over de nieuwe Regiodeal niet goed doen, zo valt voor u te vrezen.
7. Wat is er nieuw aan het Nieuw Rotterdams Welzijn?
Is het debacle met Humanitas al erg genoeg, het is een tragisch dieptepunt in het ‘Nieuw Rotterdams Welzijn’ dat de gemeente gevoerd heeft nadat die dat van de deelgemeente Feijenoord heeft overgenomen. In drie aanbestedingsrondes heeft Hugo de Jonge al het kind- en jeugdwerk en een veelbelovend proces van samenlevingsopbouw (via de Proeftuin Feijenoord) om zeep geholpen. En zijn opvolger Sven de Langen heeft het malafide Humanitas de hand boven het hoofd gehouden, en lapte daarbij alle signalen vanuit de bewoners en de Wijkraden aan zijn laars.
Het Nieuw Rotterdams Welzijn, zoals dat uitgepakt heeft op Feijenoord, geeft ook blijk van een ernstige miskenning van de betekenis van het welzijnswerk voor de vorming van de jeugd en van het belang van samenlevingsopbouw. Kind- en jeugdwelzijn bieden activiteiten die bijdragen aan de vorming van de jeugd, vooral ook omdat dit vrijwillig is. Dat stelt hoge eisen aan de welzijnswerkers: voor hen is het bij uitstek van belang dat ze oprecht houden van de kinderen, dat ze deugen en dat ze goed zijn in hun vak. Dat is niet iedere jeugdprofessional gegeven en daarom is het van belang juist zulke mensen te waarderen. De werkelijkheid is echter anders, zoals bijvoorbeeld ook gebleken is bij Duimdrop wat door Sven de Langen als ‘oubollig’ aangemerkt is. Welzijnswerk is gericht op welbevinden en biedt bovendien de mogelijkheid op het creëren van ‘een village to raise child’ of ‘pedagogische civil society’. De miskenning ervan heeft een opdrijvend effect op de jeugdzorg en is één van de oorzaken dat mijn jeugdige medebewoners slechter af zijn dan 10 jaar geleden, toen het NPRZ begon. Dat het welzijnswerk voor het gebied Feijenoord zo uitgepakt is geeft ook blijk van een ernstig gebrek aan integrerend vermogen op het niveau van het College en binnen het beleidsapparaat.
Wat voor het kind- en jeugdwerk geldt is ook van toepassing op andere modaliteiten van vormende vrijetijdsbesteding, zoals de sport en de cultuur. Het is dan ook niet voor niets dat de Wijkraad Feijenoord er voor gepleit heeft dat het parkeerterrein bij de Jumbo wordt herbestemd voor een buurtsportaccomodatie, geleid door de Hockeyclub Feijenoord. Daarmee heeft de Wijkraad ook de handschoen opgepakt die wethouder Van Gils in een interview over Wijk aan Zet aanreikte. De reactie van de wethouder Eskes is echter op zijn best zuinig te noemen. Zie
8. Onderzoek Jeugdbeleid op Feijenoord
Daarom herhaal ik nog eens met dringende oproep uit mijn inbreng in 2019 voor de Raadscommissie ZOCS, te weten een onafhankelijk onderzoek, al dan niet door de Rekenkamer, naar het gemeentelijk jeugdbeleid van de afgelopen 10 jaar op Feijenoord, inclusief de Children’s Zone en het welzijnsbeleid. Zo’n onderzoek is niet om te pesten maar om van te leren, zoals uw collega Karremans onlangs volledig terecht betoogde. Daarbij laat ik me niet afschepen met de ophanden zijnde midterm review, want daar heeft niemand tot op heden het ontwerp van gezien en dat belooft niet veel goeds voor de kwaliteit ervan. Rotterdam is vooral goed in het met veel bombarie aankondigen van nieuw beleid en een ‘Rotterdamse aanpak’, maar beleidsevaluatie ho maar. Meestal komt het neer op ‘we zien wel waar het schip strandt of ‘de wal keert het schip’. Doet u zo’n onderzoek nu eens wél. Voordeel ervan is ook dat u dan niet meer van mijn ongetwijfeld subjectieve perceptie afhankelijk bent. Die ruil ik zelf ook graag in voor een objectievere, maar dan wel gebaseerd op deugdelijk en onbevangen wetenschappelijk onderzoek.
9. Onderzoek Staat van de Jeugdprofessional
Als leden van dit College bent u medeplichtig aan een volstrekt achterhaalde sturing die het werk van jeugdprofessionals onnodig stroef maakt. Die is mogelijk ook nog de belangrijkste oorzaak zijn voor de burn-out, uitval en personeelstekorten in belangrijke jeugdprofessies als het onderwijs, het jongerenwerk, de jeugdhulpverlening en de sociaal ondernemers in het jeugddomein. Het is een sturing uit de beduimelde boekjes van het oubollige new public management. waarbij de mensen van de dagelijkse praktijk worden geteisterd met targets, prestatieindicatoren, protocollen en administratieve verplichtingen. Een hele contraproductieve besteding van belastinggeld kortom, die bovendien gecultiveerd wordt door een bestuurs- en beleidsapparaat dat ook met publieke middelen betaald wordt. Wat dus een dubbele verspilling van belastinggeld is. Dit onderzoek is erop gericht dat scherper te krijgen en inspiratie op toe doen voor vormen van sturing die er blijk van geven dat de mensen van de dagelijkse praktijk de VIP’s zijn die voor de jeugd het verschil maken en daarom dan ook navenante waardering verdienen. www.pedeng.nl/staat.
10. Versterk je inlevingsvermogen
Het is de starheid, het gebrek aan inlevingsvermogen en de weigering van het College én van het beleidsapparaat zich te verbinden met de mensen die zich in een wijk als Feijenoord inzetten voor de jeugd. Die doen ons hier de das om. Dezelfde starheid en hardleersheid die wethouder Eskes brengt tot haar weigering om voor het jeugdbeleid in de wijk een uitzondering te maken op haar gunningsbesluit welzijn, omdat dat dit de betrokken welzijnsorganisatie zou kunnen schaden. Het is duidelijk waar haar prioriteit ligt en haar hart. Dat is niet bij de stad.
11. Ik wijk voor niemand
Neemt u bij uw reactie het volgende nog in acht? Ik laat me niet afpoeieren. Evenmin laat ik me lijmen door de gebruikelijke clichés dat ik zo actief en betrokken ben om vervolgens te worden afgescheept met toezeggingen uit de KIHR-categorie. Ik ben een vrije burger van de stad Rotterdam en een trotse bewoner van de wijk Feijenoord. Ik wijk voor niemand.
Ype Akkerman
Pedagogisch Collectief Feijenoord
Rotterdam
010 5118119
